Jak dbać o skórę atopową?

Co to jest skóra atopowa?

Na początek warto omówić samą definicję skóry atopowej. Co to jest? To nic innego, jak skóra dotknięta atopowym zapaleniem skóry (w skrócie AZS). To niezakaźna choroba o podłożu genetycznym, która w dużej mierze opiera się na nieodpowiedniej reakcji układu immunologicznego na kontakt z alergenem. O ile mechanizmy obronne naszego organizmu przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi są naturalne, o tyle w przypadku AZS reakcja immunologiczna jest nadmiernie nasilona. Już niewielka ilość alergenu może spowodować nadmierną produkcję przeciwciał IgE, co objawia się silną i uporczywą reakcją alergiczną.

Co ważne, „wyzwalaczem” tego zjawiska mogą być m.in. warunki atmosferyczne, pożywienie czy też substancja, z którą nasza skóra ma bezpośrednią styczność. Same objawy, o których opowiemy więcej poniżej, wiążą się z ogromnym dyskomfortem. Skóra atopowa jest znacznie bardziej wrażliwa i delikatna, dlatego jej równowaga wymaga odpowiedniej pielęgnacji, np. poprzez stosowanie balsamów lub kremów do skóry ze skłonnością do atopii.

Bardzo istotny jest fakt, że choć najczęściej możemy napotkać skórę atopową u dziecka, to jednak coraz większa liczba dorosłych również zmaga się ze związanymi z nią problemami. Ponieważ AZS jest chorobą o charakterze przewlekłym oraz nawrotowym, nie istnieje możliwość jej całkowitego wyleczenia. Dlatego stwierdzona skóra atopowa u niemowlaka będzie później towarzyszyć dziecku także w dorosłości. Trzeba jednak podkreślić, że atopowe zapalenie skóry może wystąpić po raz pierwszy nawet dopiero po 20. roku życia.

Skóra atopowa – charakterystyka

Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów skóry atopowej jest uporczywy świąd skóry. Swędzenie może być intensywne do tego stopnia, że będzie utrudniało zasypianie czy też skupienie się na codziennych obowiązkach. W dodatku swędzenie może się nasilać pod wpływem pocenia się. Należy przy tym podkreślić, że zmian w żadnym wypadku nie należy drapać – możemy w ten sposób dodatkowo podrażnić, a nawet uszkodzić wrażliwy naskórek. Najczęściej konsekwencją są przeczosy, czyli widoczne linie i pęknięcia naskórka.

Oprócz tego widoczne są miejscowe zaczerwienienia, zdarza się nawet, że pojawiają się grudki oraz pęcherzyki, zwykle wypełnione płynem surowiczym. Ich pękanie może skutkować tzw. nadkażeniem bakteryjnym, co prowadzi do kolejnych infekcji i pogłębienia się pozostałych objawów.

Atopowa skóra u dziecka oraz u osoby dorosłej bardzo często jest niezwykle sucha, szorstka w dotyku. Może ona nadmiernie się łuszczyć, a nawet pękać. Szczególnie jest to widoczne np. na delikatnej, cienkiej skórze dłoni. W takim wypadku pomóc może intensywnie regenerujący i nawilżający krem do rąk – skóra atopowa z takimi problemami może goić się przez wiele dni.

Kiedy reakcja alergiczna ma charakter przewlekły i silny, skóra może wykazywać tendencje do nadmiernego rogowacenia, co z kolei powoduje tzw. rybią łuskę. Oznacza to, że na powierzchni skóry nawarstwiają się zrogowaciałe komórki naskórka, które w dotyku są szorstkie i chropowate. Przy wyjątkowo ostrym przebiegu AZS dochodzi czasem do stanu zapalnego w całym organizmie, co nierzadko wiąże się z powiększeniem węzłów chłonnych i gorączką.

Warto wiedzieć, że lokalizacja zmian, które mogą wystąpić na skórze atopowej, jest zazwyczaj uzależniona od wieku. U niemowląt najczęściej są to owłosiona skóra głowy, twarz oraz szyja. Krem do skóry ze skłonnością do atopii dla dzieci po 3. roku życia może być natomiast potrzebny na zgięciach kolan i łokci, nadgarstkach, dłoniach i wierzchach stóp. U dorosłych objawy zwykle są widoczne także na zgięciach stawów i grzbietach rąk, ale też na twarzy (w tym na powiekach).

Skóra atopowa – przyczyny

Nawet po wielu latach intensywnych badań nie udało się jednoznacznie określić, co może być główną przyczyną atopii. Jak już wspominaliśmy wyżej, atopowa skóra ma podłoże genetyczne, wobec czego rodzice mogą przekazać ją swoim dzieciom. Wciąż jednak nie wiadomo, skąd bierze się tak gwałtowna reakcja układu immunologicznego oraz nieprawidłowości w budowie naskórka, co powoduje, że nawet w kontakcie ze znikomą ilością alergenu może pojawić się zaczerwieniona i swędząca skóra.

Istnieje jednak lista czynników, które mogą nasilać lub wręcz wywoływać objawy u skóry ze skłonnością do atopii. Zazwyczaj osłabiają one barierę hydrolipidową naskórka – naturalną warstwę ochronną, która zabezpiecza skórę przed podrażnieniami i uszkodzeniami. Kluczowym jej elementem jest mikrobiom, czyli złożony ekosystem mikroorganizmów bytujących na powierzchni skóry, obejmujący symbiotyczne bakterie, wirusy i grzyby. Ponieważ mikrobiom stanowi pierwszą linię obrony skóry, jego równowaga odgrywa kluczową rolę, zwłaszcza w przypadku skóry atopowej.

Do tzw. wyzwalaczy AZS możemy zaliczyć:

• zanieczyszczenia powietrza;
• duże wahania temperatury;
• niską wilgotność powietrza (co jest najczęściej spotykane w przypadku pomieszczeń klimatyzowanych lub ogrzewanych);
• przegrzewanie ciała;
• nadmierne pocenie się (dlatego tak ważna jest prawidłowa higiena ciała, szczególnie w upalne dni oraz tuż po wysiłku fizycznym);
• promieniowanie UV;
• przewlekły, silny stres;
• silne detergenty służące do prania (ich pozostałości znajdują się później na ubraniach, które nosimy);
• częste noszenie odzieży z szorstkich lub nieprzepuszczających powietrza materiałów (przy czym drażniąco na skórę może działać też chociażby wełna);
• zaburzenia gospodarki hormonalnej;
• przyjmowanie antybiotyków lub innych leków;
• niektóre choroby, najczęściej te związane z układem autoimmunologicznym;
• niezdrową dietę, w szczególności tę oparta na cukrach prostych;
• najczęstsze alergeny, w tym pyłki roślin, sierść zwierząt, kurz;
• nieodpowiednią pielęgnację ciała i twarzy – w tym niewystarczające nawilżanie oraz stosowanie kosmetyków silnie oczyszczających i wysuszających skórę.
  
  

Pielęgnacja skóry skłonnej do atopii – o czym pamiętać?

Sam wybór kremu do twarzy do skóry skłonnej do atopii i alergicznej to dopiero pierwszy krok. Oczywiście dopasowanie właściwych kosmetyków jest kluczowe w przypadku skóry tak wrażliwej i skłonnej do podrażnień, jednak oprócz tego należy pamiętać o prawidłowych nawykach pielęgnacyjnych.

Istotna jest m.in. systematyczność. Zwłaszcza w chwilach, kiedy zmiany na skórze są wyraźne i zaognione, jednorazowe zaaplikowanie kremu na skórę ze skłonnością do atopii nie wystarczy. Konieczne jest regularne nawilżanie, odżywianie oraz natłuszczanie bardzo suchej skóry, nawet kilka razy dziennie. Także krem do rąk do skóry skłonnej do atopii powinien być nakładany często, zwłaszcza kiedy dłonie służą nam do pracy i mogą mieć stały kontakt z potencjalnie drażniącymi czynnikami.

W produktach do codziennej pielęgnacji warto poszukiwać skutecznych składników aktywnych, które rzeczywiście uzupełnią poziom nawilżenia skóry, odżywią ją i pomogą w szybszej regeneracji. W związku z tym krem do skóry ze skłonnością do atopii może zawierać:

• kwas hialuronowy;
• mocznik;
• ceramidy;
• kolagen;
• skwalan;
• alantoinę;
• pantenol.
  
  

Nie bez znaczenia jest też oczyszczanie skóry. Jak wskazaliśmy wcześniej, dbanie o higienę jest niezwykle istotne, ponieważ nadmiar potu również może prowadzić do zaostrzenia dyskomfortu skóry ze skłonnością do atopii. Pamiętajmy jednak, że nie należy tutaj przesadzać – zbyt częste kąpiele czy prysznice mogą przynieść odwrotny skutek. Zaleca się, aby nie moczyć skóry zbyt długo i aby woda była letnia. Za zimna lub za gorąca może nas narazić na dodatkowe nieprzyjemności.

W miarę możliwości starajmy się też unikać tych czynników, które wzmagają dokuczliwe objawy. To już połowa sukcesu, kiedy znajdziemy idealny krem lub balsam – skóra skłonna do atopii wymaga jednak także ochrony przed potencjalnymi alergenami. Dlatego też zabezpieczajmy ją przed słońcem, dbajmy o odpowiednią wilgotność powietrza (sprawdzić mogą się specjalne nawilżacze) i starajmy się nie narażać na silny stres.

Oprócz tego nie zapominajmy, że naszą skórę możemy nawilżyć od środka. Picie odpowiednie ilości wody (najlepiej ok. 2 litrów dziennie) oraz zbilansowana dieta, bogata w witaminy i minerały, pozwoli na nawodnienie skóry ze skłonnością do atopii i dostarczenie jej ważnych składników odżywczych, wspierających regenerację.

Dobrym rozwiązaniem może być również odstawienie silnych proszków do prania czy mocno perfumowanych płynów do płukania. Lepszym rozwiązaniem mogą się okazać łagodne detergenty przeznaczone do prania ubranek niemowlęcych. Zwróćmy też uwagę, z jakich materiałów wykonana jest nasza odzież. Tkaniny takie jak bawełna czy len są delikatniejsze dla skóry i zapewniają właściwą przewiewność.

Jak powinna wyglądać rutyna pielęgnacyjna dla skóry skłonnej do atopii?

Dobranie odpowiednich kosmetyków to jedno – drugą kwestią jest także stosowanie ich we właściwej kolejności. Poszczególne etapy w pielęgnacji są bardzo istotne: nie tylko pozwalają na ograniczenie ewentualnych podrażnień, ale też wzajemnie się uzupełniają.

Pierwszym krokiem jest oczywiście oczyszczanie. Pamiętajmy, by do tego zadania wybierać produkty delikatne, pozbawione silnych detergentów, alkoholu czy mydła. Produkt do mycia skóry skłonnej do atopii, taki jak olejek, żel czy pianka, powinien być oparty na łagodnych substancjach myjących oraz wzbogacony o kojące składniki aktywne.  Dotyczy to zarówno twarzy, jak i całego ciała oraz skóry głowy.

Jeszcze zanim nałożysz krem do twarzy lub balsam nawilżający do ciała, skórę należy osuszyć. To także powinniśmy robić dość ostrożnie, jedynie przyciskając delikatnie ręcznik, by usunąć nadmiar wilgoci. Tarcie skóry, zwłaszcza szorstkim materiałem, spowoduje tylko większy dyskomfort.

Jeżeli tego potrzebujesz lub po prostu nie wystarcza Ci sam krem do twarzy, skórę ze skłonnością do atopii możesz też najpierw spryskać ją hydrolatem, tonikiem czy wodą termalną. Dobrze może się sprawdzić również zaaplikowanie serum, np. z kwasem hialuronowym, by wzmocnić nawilżenie. Później możesz już przejść do nałożenia kremu dedykowanemu skórze skłonnej do atopiii – będzie on zresztą stanowił doskonałą warstwą okluzyjną dla serum.

Od razu po kąpieli czy prysznicu należy też zaaplikować odpowiedni balsam lub emulsję na ciało, tak by zapobiec nadmiernej utracie wilgoci, szczególnie jeśli w Twoim domu woda jest dosyć twarda.

Oprócz tego, w przypadku porannej rutyny pielęgnacyjnej, należy pamiętać o ochronie przed promieniowaniem UV. Koniecznie wyposaż się np. w mleczko z wysokim filtrem SPF oraz przeciwsłoneczny krem do skóry skłonnej do atopii. Najlepiej nakładać je na minimum 20-30 minut przed wyjściem na słońce.

Kosmetyki dla skóry skłonnej do atopii

Przy skórze skłonnej do atopii wybór kosmetyków pielęgnujących jest kluczowy. Warto stawiać na łagodne formuły bogate w składniki odżywcze, które już na etapie oczyszczania będą nawilżały i regenerowały skórę. Do tego celu mogą posłużyć m.in. produkty marki CeraVe.

Nawilżająca Emulsja do Mycia Dla Skóry Normalnej i Suchej

Do codziennego oczyszczania świetnie sprawdzi się emulsja do mycia twarzy i ciała, czyli Nawilżająca Emulsja do Mycia Dla Skóry Normalnej i Suchej. Delikatnie oczyszcza, nawilża i pielęgnuje skórę już podczas mycia. Oprócz tego formuła została wzbogacona o trzy kluczowe ceramidy o budowie identycznej do ceramidów występujących w skórze: ceramid AP, ceramid NP, oraz ceramid EOPI¹. Produkt wspiera odbudowę naturalnej bariery ochronnej skóry.

Nawilżający Pieniący się Olejek do Mycia

Podczas kąpieli czy prysznica możesz sięgnąć po olejek do mycia ciała i twarzy, taki jak Nawilżający Pieniący się Olejek do mycia. Jest odpowiedni dla skóry normalnej, suchej oraz bardzo suchej, może być stosowany zarówno u dorosłych, jak i u dzieci czy niemowląt od 1. miesiąca życia. Tutaj także nie zabrakło trzech kluczowych ceramidów, a ponadto znajdziemy też trójglicerydy i skwalan. Olejek delikatnie oczyszcza i odżywia skórę, dodatkowo świetnie nadaje się do demakijażu.

Nawilżająca Emulsja

Po prysznicu lub kąpieli konieczne jest nawilżenie skóry. Zapewni je Nawilżająca Emulsja Dla Skóry Suchej i Bardzo Suchej, którą można stosować zarówno na ciało, jak i na twarz. Sprawdza się nie tylko przy skórze skłonnej do atopii, ale także z tendencją do trądziku oraz łuszczycy. Jej formuła została wzbogacona o trzy kluczowe ceramidy i kwas hialuronowy. Zapewnia długotrwałe nawilżenie do 48 godzin, wspiera odbudowę bariery ochronnej skóry już w 1 godzinę oraz przynosi ukojenie suchej skórze. Tym samym ciało będzie odpowiednio nawilżone aż do kolejnego prysznica.

Nawilżający Balsam

Wielbiciele bogatszych konsystencji mogą natomiast postawić na balsam mocno nawilżający, który otuli skórę, taki jak Nawilżający Balsam Dla Skóry Suchej i Bardzo Suchej od CeraVe. Zawiera trzy kluczowe dla skóry ceramidy i kwas hialuronowy, dzięki czemu zapewnia 48-godzinne nawilżenie, a przy tym koi suchą, wrażliwą skórę. Technologia MVE pozwala na stopniowe uwalnianie składników nawilżających przez całą dobę.

Atopia – podsumowanie

Nie da się ukryć, że skóra atopowa wymaga szczególnej opieki, aby możliwe było zredukowanie uciążliwych objawów i przywrócenie komfortu. Dlatego tak ważne jest, aby balsam, emulsja czy krem do skóry atopowej zawierał intensywnie nawilżające, odżywcze składniki. Istotne jest też oczywiście unikanie czynników drażniących, które mogą nasilać AZS, jak np. słońce, nadmierny stres czy też gwałtowne zmiany temperatury. Sam krem do twarzy dla skóry atopowej może okazać się niewystarczający – dobrze jest zatroszczyć się o skórę kompleksowo, włączając w to również zbilansowaną dietę.

Tekst został zweryfikowany przez mgr inż. Aleksandrę Wójcicką.

Za deklaracje marketingowe odpowiada CeraVe.

Mgr inż. Aleksandra Wójcicka, Specjalista ds. Legislacji i Oceny Bezpieczeństwa