W tym artykule:
Atopowe zapalenie skóry (AZS) to najczęstsza przewlekła choroba skóry u dzieci, wynikająca z kombinacji czynników genetycznych (mutacja filagryny), zaburzeń bariery hydrolipidowej oraz nadreaktywności układu odpornościowego. Charakteryzuje się suchością, zaczerwienieniem i intensywnym, wyniszczającym świądem, który tworzy tzw. błędne koło atopii. Choć jest nieuleczalne, można kontrolować objawy poprzez świadomą, konsekwentną pielęgnację. Kluczowym elementem terapii są emolienty (np. balsamy, emulsje, olejki do mycia) bogate w składniki odbudowujące barierę, takie jak ceramidy i kwas hialuronowy. Pielęgnacja powinna obejmować delikatne, krótkie kąpiele w letniej wodzie i bezzwłoczną aplikację emolientów na wilgotną skórę.
Atopowe zapalenie skóry (AZS) to jedno z najczęstszych schorzeń dermatologicznych u najmłodszych. Może pojawić się już w okresie noworodkowym i niemowlęcym, a jego objawy – zaczerwienienie, suchość, świąd – są uciążliwe zarówno dla malucha, jak i jego rodziców. Choć AZS u dzieci nie da się całkowicie wyleczyć, odpowiednia pielęgnacja potrafi skutecznie złagodzić dolegliwości i poprawić komfort życia. Dowiedz się, jak powinna wyglądać codzienna rutyna pielęgnacyjna skóry atopowej, jakich kosmetyków używać i dlaczego emolienty dla dziecka dotkniętego tym problemem to najlepszy wybór.
Fakty:
- AZS (egzema atopowa) to przewlekła choroba zapalna skóry o podłożu wieloczynnikowym (genetyka, środowisko, immunologia). U 45% przypadków objawy pojawiają się przed 6. miesiącem życia.1
- Szorstka, sucha, łuszcząca się skóra, zaczerwienienia/grudki (najpierw na twarzy i owłosionej skórze głowy, później na tułowiu i zgięciach), a przede wszystkim intensywny świąd, który prowadzi do płaczliwości i zaburzeń snu.
- Główną przyczyną jest zaburzenie bariery hydrolipidowej (często związane z mutacją filagryny), która staje się przepuszczalna dla alergenów. Dochodzi też do zaburzenia mikrobiomu skóry i nadreaktywności układu immunologicznego.
- Substancje natłuszczające i zmiękczające (np. ceramidy, kwas hialuronowy, trójglicerydy) uszczelniają barierę ochronną i zapobiegają utracie wody.
- Polecane są krótkie (5–10 min) kąpiele w letniej wodzie z użyciem łagodnych środków myjących na bazie emolientów (bez mydła, kompozycji zapachowej , alkoholu etylowego). Nie trzeba kąpać dziecka codziennie (co 2-3 dni wystarczy).
Czym jest AZS u dzieci?
Atopowe zapalenie skóry – zwane też egzemą atopową – to przewlekła choroba zapalna skóry o wieloczynnikowym podłożu. Skóra niemowląt i małych dzieci nie jest jeszcze w pełni rozwinięta – ma wrażliwszą warstwę hydrolipidową i w związku z tym łatwiej ulega podrażnieniom i przesuszeniu. Gdy połączymy ten fakt z nadmierną reakcją układu odpornościowego na czynniki drażniące i alergeny (składniki pokarmów, środków piorących czy kosmetyków), pojawiają się objawy typowe dla AZS.
Szacuje się, że w 45% przypadków pierwsze symptomy atopowego zapalenia skóry pojawiają się przed 6. miesiąca życia, a w ok. 50% przed ukończeniem 1. roku.2 Wśród nich na pierwszy plan wysuwają się:
- Szorstka, sucha i wrażliwa skóra – naskórek dzieci z AZS jest zazwyczaj matowy, szorstki w dotyku i z czasem zaczyna się łuszczyć. Przesuszeniu mogą sprzyjać ciepłe i zbyt długie kąpiele lub powietrze o zbyt małej wilgotności.
- Zaczerwienienia, rumień, grudki – to zmiany skórne, które pojawiają się wraz z zaostrzeniem stanu zapalnego. Ich lokalizacja nieco zmienia się wraz z wiekiem. AZS u noworodka jest widoczne przede wszystkim na twarzy i owłosionej skórze głowy (dlatego potrzeba doświadczonego pediatry, aby nie pomylić objawów choroby z “ciemieniuchą”, czyli przejściowym łuszczeniu się skóry w okolicy kości ciemieniowej). Natomiast AZS u niemowlaka od ok. 6. miesiąca życia może obejmować większe obszary ciała, w tym tułów, kończyny, nadgarstki, kostki, dłonie oraz zgięcia łokciowe i podkolanowe. Zmiany stają się bardziej widoczne, gdy dziecko drapie się lub jego skóra ociera się o ubranie.
- Świąd – to najbardziej nieprzyjemny objaw dla dziecka i rodziców. Choć noworodek i niemowlę nie potrafią jeszcze drapać się w sposób celowy, pocierają twarz, stają się płaczliwe, niespokojne i nadmiernienie ruchliwe podczas snu. Wiąże się to zazwyczaj z częstymi wybudzeniami w nocy, złą jakością snu i drażliwością w ciągu dnia. U starszych dzieci celowe drapanie może prowadzić do nadkażeń bakteryjnych.
Bardzo charakterystyczne dla tej choroby są przeplatające się fazy zaostrzeń (aktywnego stanu zapalnego) i remisji. W praktyce oznacza to, że – choć suchość i szorstkość naskórka może utrzymywać się przez cały czas – w niektórych okresach zmiany skórne mogą być całkowicie niewidoczne. “Wyciszenie” objawów często następuje latem, kiedy dziecko nosi lżejsze ubrania, a powietrze w pomieszczeniach i na zewnątrz jest bardziej wilgotne. Natomiast do zaostrzenia może dojść pod wpływem: kontaktu z detergentami obecnymi w środkach piorących i niektórych kosmetykach, zmiany temperatury, infekcji, diety (np. wprowadzenia nowego pokarmu do jadłospisu niemowlęcia), a nawet stresu. Czynniki te nie zawsze są łatwe do zidentyfikowania, bo w wielu przypadkach w grę wchodzi po prostu naturalny przebieg choroby, niezależny od konkretnych bodźców.
Atopowe zapalenie skóry u niemowląt łatwo pomylić z łojotokowym zapaleniem skóry, ponieważ w pierwszych miesiącach życia obie przypadłości mają wiele wspólnych cech, m.in. łuszczenie się skóry. ŁZS ma jednak zupełnie inne podłoże – wiąże się z nadprodukcją łoju i namnażaniem naturalnie występujących na skórze drożdżaków Malassezia. W jego przebiegu skóra może być lekko zaczerwieniona, ale nigdy nie będzie tak sucha jak przy AZS. I co najważniejsze – zapalenie o charakterze łojotokowym u niemowląt zazwyczaj ustępuje do ok. 6. miesiąca życia, gdy tylko gruczoły łojowe ustabilizują swoją pracę.
Przy podejrzeniu AZS u niemowlaka warto zgłosić się do dermatologa i/lub alergologa, ponieważ jest to choroba, która wymaga rzetelnej diagnozy i leczenia. Ważnym wsparciem terapii pozostaje pielęgnacja ukierunkowana na odbudowę bariery ochronnej skóry. To dzięki niej schorzenie – ze swojej natury przewlekłe i nieuleczalne – może przejść w stan trwałej remisji. Badania pokazują, że 80% przypadków AZS u dzieci nie utrzymuje się do wieku 8 lat3, a u 60% młodzieży choroba wycisza się w trakcie okresu dojrzewania4.
Skąd bierze się AZS u niemowlaka?
AZS u noworodka, niemowlęcia czy małego dziecka nie jest wynikiem błędów pielęgnacyjnych – stosowanie nieodpowiednich kosmetyków może wzmagać dolegliwości takie jak swędzenie skóry, lecz nie jest jego podstawową przyczyną. To schorzenie o złożonym pochodzeniu, gdzie znaczenie mają czynniki genetyczne, immunologiczne czy środowiskowe.
Czynniki genetyczne
Badania wykazują, że jeśli zmagasz się z atopowym zapaleniem skóry, astmą lub alergią, ryzyko wystąpienia choroby u dziecka wzrasta.5 AZS często wiąże się z mutacją filagryny (FLG), czyli genu odpowiadającego za utrzymanie nawilżenia naskórka i szczelności bariery hydrolipidowej. Gdy wspomniane białko przybiera nieprawidłową postać, warstwa ochronna staje się bardziej narażona na mikrouszkodzenia i tym samym przepuszczalna dla bakterii, alergenów i innych czynników drażniących.
Zaburzenia bariery hydrolipidowej i mikrobiomu skóry
Skóra niemowląt jest naturalnie cieńsza, ma mniej lipidów, a bariera ochronna dopiero się na niej wykształca. To powszechnie występująca cecha, a w przypadku AZS u dzieci idzie ona w parze z dodatkowym osłabieniem i większą skłonnością do utraty wody.
U noworodków i niemowląt, które mają skórę atopową, dochodzi również do zaburzenia mikrobiomu skóry. Wśród bakterii naturalnie bytujących na powierzchni skóry zaczynają dominować Staphylococcus aureus, czyli drobnoustroje nasilające stan zapalny i świąd.
Nadreaktywność układu immunologicznego
U noworodków, niemowląt i małych dzieci trudno potwierdzić alergię na konkretny czynnik, jednak można mówić o nadwrażliwości układu odpornościowego. System ten dopiero się rozwija, dlatego jego reakcje bywają nadmiernie intensywne. AZS u niemowlaka oznacza zaburzenie równowagi między różnymi rodzajami komórek odpornościowych: limfocytów Th1 i Th2. Zwiększona liczba tych drugich może sprawić, że dziecko zbyt silnie reaguje na sierść zwierząt, pyłki kwiatów, kurz domowy czy niektóre składniki pokarmowe. Efektem jest produkcja nadmiernej ilości przeciwciał IgE, które powodują reakcje zapalne.
Czynniki środowiskowe
Choć nie leżą u podstaw choroby, odgrywają decydującą rolę w nasileniu jej objawów. Kontakt z czynnikami drażniącymi – które nie zawsze da się od razu zidentyfikować – może powodować zaostrzenie atopowego zapalenia skóry u niemowląt. Każdy taki bodziec może wywołać stan zapalny, który powoduje swędzenie. Dziecko zaczyna się drapać i uszkadza wrażliwą skórę jeszcze bardziej – cykl powtarza się, tworząc tzw. błędne koło atopii.
Jak dbać o skórę atopową u niemowlaka i noworodka?
Rodzice niemowląt i małych dzieci często wpadają w “błędne koło atopii” – nic dziwnego, skoro w tym schorzeniu występuje tak wiele różnych mechanizmów. Aby złagodzić objawy AZS u dzieci, konieczne jest – oprócz leczenia dermatologicznego – wprowadzenie określonej rutyny pielęgnacyjnej. Jej niezbędne elementy to:
- Delikatne oczyszczanie – do kąpieli dziecka używaj łagodnych środków myjących na bazie emolientów, bez dodatku mydła i substancji zapachowych. Nie pocieraj ciała gąbką – myj je ręką lub delikatną, bawełnianą myjką. Kąpiel w letniej wodzie – zbyt gorąca może wysuszać skórę – nie powinna trwać dłużej niż 5–10 minut.
- Emolienty – to substancje natłuszczające i zmiękczające, które są podstawą pielęgnacji skóry atopowej. Należą do nich m.in. naturalne oleje roślinne (np. masło shea, olej kokosowy), substancje syntetyczne takie jak wazelina czy lanolina. Ich działanie wspierają takie składniki jak ceramidy, mocznik, gliceryna czy kwas hialuronowy, które uszczelniają, odbudowują barierę ochronną skóry i ograniczają utratę wody. Emolienty dla noworodków i niemowlaków zawarte w olejkach do kąpieli, balsamach i emulsjach tworzą na powierzchni skóry delikatny film ochronny. W okresach zaostrzenia choroby warto stosować je nawet kilka razy dziennie.
- Ograniczenie częstotliwości kąpieli – noworodki i niemowlęta nie muszą być kąpane codziennie! Dobrym rozwiązaniem dla skóry atopowej będzie kąpiel co 2-3 dni oraz delikatne przemywanie ciała wacikiem z ciepłą wodą każdego dnia.
- Nawilżanie po kąpieli – skórę po kąpieli należy delikatnie osuszyć (nie pocierać) ręcznikiem i w ciągu kilku minut po wyjściu z wody – gdy skóra jest jeszcze wilgotna – nałożyć na nią nawilżający balsam lub emulsję. Lekko wilgotna skóra lepiej wchłania składniki aktywne zawarte w kosmetykach pielęgnacyjnych.
- Ograniczenie czynników drażniących – nie zawsze łatwo je zidentyfikować, ale w codziennej pielęgnacji warto zrezygnować z kosmetyków zapachowych i preparatów zawierających barwniki czy alkohol, które wysuszają skórę. Wybieraj hipoalergiczne środki do prania, aby maksymalnie ograniczyć kontakt dziecka z detergentami. Gdy kupujesz ubranka, stawiaj na bawełnę – skóra atopowa nie lubi sztucznych tkanin czy “drapiącej” wełny.
- Łagodzenie świądu – używaj kremów z substancjami łagodzącymi takimi jak niacynamid, które nie tylko koją, lecz także wspierają barierę ochronną skóry. Przy zaostrzeniu objawów AZS u niemowlaka zakładaj maluchowi bawełniane rękawiczki lub pajacyki z zakrytymi rączkami, aby uniemożliwić mu drapanie twarzy. W przypadku trudnego do opanowania świądu i nadkażeń bakteryjnych skonsultuj się z pediatrą.
Oprócz tego zadbaj o odpowiednie warunki w domu – pilnuj, aby temperatura w sypialni dziecka nie przekraczała 20–22°C, a wilgotność pozostała na poziomie 40–60%. Zbyt suche powietrze prowadzi do nasilenia objawów, dlatego w zimowych miesiącach korzystaj z nawilżacza powietrza. Zmieniaj pościel niemowlęcia co kilka dni – to pomaga ograniczyć kontakt skóry z kurzem, roztoczami i detergentami, które mogą działać drażniąco na delikatny naskórek.
Pamiętaj też, że pielęgnacja atopowej skóry u niemowlaka wymaga przede wszystkim regularności i cierpliwości – efekty pojawiają się tylko przy konsekwentnym działaniu. I nawet gdy dochodzi do wyciszenia symptomów, nie rezygnuj ze stosowania emolientów i trzymaj się ustalonych rytuałów – dzięki nim skóra malucha pozostanie w dobrej kondycji.
Jakich kosmetyków używać do pielęgnacji atopowej skóry u niemowlaka?
Emolienty dla dziecka oraz substancje wspierające naturalną barierę ochronną skóry to podstawa pielęgnacji. To właśnie one powinny znajdować się w preparatach do kąpieli, balsamach czy emulsjach. Odpowiedzią na potrzeby wrażliwej skóry będą dermokosmetyki.
CeraVe Nawilżająca Emulsja do Mycia
Dziecko z AZS powinno być kąpane co kilka dni. Aby dbanie o higienę nie podrażniało jego delikatnej skóry, wybierz Nawilżającą Emulsję do Mycia od CeraVe. To delikatny kosmetyk oczyszczający z 3 kluczowymi ceramidami – o budowie identycznej jak te występujące w skórze: EOP, NP i AP (dawna nazwa ceramidów to odpowiednio: 1,3 i 6-II) – które wspierają odbudowę warstwy ochronnej skóry. Kwas hialuronowy wiąże wodę w naskórku, zapewniając odpowiedni poziom nawilżenia. Dzięki Technologii MVE składniki aktywne uwalniają się stopniowo.
CeraVe Nawilżający Pieniący się Olejek do Mycia
Nawilżający Pieniący się Olejek do Mycia od CeraVe doskonale sprawdzi się w pielęgnacji niemowląt od 1. miesiąca życia. To dermokosmetyk stworzony dla potrzeb skóry suchej i bardzo suchej, którym możesz umyć ciało i twarz. Formuła z 3 kluczowymi ceramidami i kwasem hialuronowym odbudowuje barierę ochronną i nawilża już w trakcie kąpieli. Dodatek trójglicerydów i skwalanu dodatkowo nawilża i odżywia. Technologia MVE sprawia, że te dobroczynne substancje działają na skórę przez długi czas. Produkt nie zawiera mydła, parabenów, substancji zapachowych i ma zrównoważony poziom pH. A efekty regularnego stosowania?
- 94% konsumentów potwierdza, że Olejek nie pozostawia tłustego filmu na skórze,
- 83% konsumentów potwierdza, że Olejek nie pozostawia po użyciu uczucia napiętej skóry.
*Badanie konsumenckie
CeraVe Nawilżająca Emulsja
Szukasz kosmetyku, który zapewni skórze dziecka niezbędne nawilżenie? Wypróbuj Nawilżającą Emulsję od CeraVe do skóry suchej i bardzo suchej. Dzięki 3 kluczowym ceramidom, kwasowi hialuronowemu, oraz Technologii MVE emulsja zapewnia długotrwałe nawilżenie nawet do 48* i dba o szczelność naturalnej bariery ochronnej skóry. Lekka, nietłusta konsystencja jest łatwa w aplikacji i pozwala utrzymać uczucie komfortu przez długi czas. Stosuj produkt codziennie lub częściej, jeśli skóra tego potrzebuje.
*Test aparaturowy.
CeraVe Nawilżający Balsam
Szukasz kosmetyku, który nawilży skórę po kąpieli? Sięgnij po Nawilżający Balsam od CeraVe. Ten dermokosmetyk z 3 kluczowymi ceramidami i kwasem hialuronowym został stworzony dla potrzeb skóry suchej i bardzo suchej, aby przywrócić jej miękkość, gładkość, nawilżenie i przede wszystkim dbać o jej naturalną barierę ochronną. Dobrze nawilżona i wzmocniona skóra jest mniej podatna na swedzenie i bardziej odporna na różne czynniki drażniące. Ten nietłusty balsam szybko się wchłania, nawilża i uwalnia składniki aktywne przez całą dobę. Nie zawiera substancji zapachowych, co ma istotne znaczenie w pielęgnacji atopowej skóry niemowlaka.
Podsumowanie
- choroba nie jest spowodowana ich zaniedbaniami czy błędami. AZS to nie odparzenia pieluszkowe czy potówki, których da się w prosty sposób uniknąć;
- przebieg schorzenia można kontrolować za pomocą leków zaleconych przez lekarza i odpowiedniej pielęgnacji. Emolienty dla dziecka i hipoalergiczne kosmetyki to jej podstawa;
- objawy atopowego zapalenia skóry mogą z czasem się wyciszyć, gdy skóra będzie regularnie nawilżana, a jej bariera ochronna otrzyma regularne wsparcie. W wielu przypadkach choroba nie wpływa na komfort codziennego życia w dorosłości.
AZS u dzieci wymaga wprowadzenia określonych zmian w codziennej rutynie, jednak nie musi odbierać komfortu. Zrozumienie mechanizmów, które występują w tej chorobie, pozwala zapanować nad objawami, zapobiegać zaostrzeniom i stworzyć rytuał pielęgnacyjny, który będzie odpowiadał na potrzeby wrażliwej skóry.
Bibliografia
-
- R. Nowicki, Atopowe zapalenie skóry, Wydawnictwo Medical Education, Warszawa 2017.
- Silny W., Czarnecka-Operacz M., Gliński W. , Samochocki Z. R., Jenerowicz D., Atopowe zapalenie skóry – współczesne poglądy na patomechanizm oraz metody postępowania diagnostyczno-leczniczego. Stanowisko grupy specjalistów Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego [online], “Postępy Dermatologii i Alergologii XXVII”, 2010/5, https://ppm.edu.pl/info/article/WUM81a21af7b7ed44fdb54da6835f6e6016/ [dostęp: 07.2025].
- Nowicki R., Co nowego w leczeniu atopowego zapalenia skóry?, “Postępy Dermatologii i Alergologii XXVI”, 2009/5, s. 350–353.
- Woldan-Tambor A., Zawilska J. B., Atopowe zapalenie skóry (AZS) – problem XXI wieku, [online] https://www.ptfarm.pl/pub/File/Farmacja%20Polska/2009/11-2009/08%20%20AZS.pdf [dostęp: 07.2025].
- Millan M., Mijas J., Atopowe zapalenie skóry – patomechanizm, diagnostyka, postępowanie lecznicze, profilaktyka, Nowa Pediatr 2017; 21(4): 114-122 [online] http://www.nowapediatria.pl/wp-content/uploads/2018/03/np_2017_114-122.pdf [dostęp 07.2025].
- Spałek K., Palacz-Wróbel M., Pielęgnacja skóry w atopowym zapaleniu skóry – studium przypadku, Aesth Cosmetol Med. 2022;11(5):173-179.
- Nowicki R. i in., Atopic dermatitis. Interdisciplinary diagnostic and therapeutic recommendations of the Polish Dermatological Society, Polish Society of Allergology, Polish Pediatric Society and Polish Society of Family Medicine. Part I. Prophylaxis, topical treatment and phototherapy, “Postępy Dermatologii i Alergologii” 2020 Mar 9;37(1):1–10; DOI: 10.5114/ada.2020.93423.
- Liś-Święty A., Milewska-Wróbel D., Atopowe zapalenie skóry o ciężkim przebiegu u dzieci: dylematy terapeutyczne, “Pediatria i Medycyna Rodzinna” 2018, 14(4), s. 376–380, DOI: 10.15557/PiMR.2018.0047.
- Simpson E.L i in., Persistence of atopic dermatitis (AD): A systematic review and meta-analysis, J Am Acad Dermatol. 2016 Aug 17;75(4):681–687.e11. doi: 10.1016/j.jaad.2016.05.028.
- Bylund S., Prevalence and Incidence of Atopic Dermatitis: A Systematic Review, Acta Derm Venereol. 2020 Jun 9;100(12):5765. doi: 10.2340/00015555-3510.
- Halling A.S. i in., How does parental history of atopic disease predict the risk of atopic dermatitis in a child? A systematic review and meta-analysis, J Allergy Clin Immunol 2020 Apr;145(4):1182-1193. doi: 10.1016/j.jaci.2019.12.899.
Bądź na bieżąco z nowinkami ze świata pielęgnacji skóry
Zapisz się, aby otrzymywać informacje o nowych produktach, pielęgnacji skóry, wskazówkach i ofertach specjalnych*
Zaznacz, jeśli chcesz otrzymywać spersonalizowane wiadomości handlowe od L'Oréal Polska sp. z o.o., z siedzibą w Warszawie (00-844) przy ul. Grzybowskiej 62 w odniesieniu do produktów i usług marki CeraVe za pośrednictwem wybranych poniżej kanałów komunikacji oraz poprzez reklamy marek z portfolio L'Oréal Polska wyświetlanych w witrynach partnerskich i w mediach społecznościowych podczas korzystania z tych usług. Możesz w dowolnym momencie wycofać swoją zgodę na otrzymywanie wiadomości i zarządzać swoimi preferencjami, klikając link w każdej wysłanej przez nas wiadomości.
Administratorem Pani/Pana danych osobowych jest L’Oréal Polska Sp. z o.o., z siedzibą w Warszawie (00-844) przy ul. Grzybowskiej 62. Kontakt z Inspektorem Ochrony Danych w L’Oréal Polska Sp. z o.o. możliwy jest za pośrednictwem adresu e-mail [email protected]. Przetwarzanie danych osobowych w wyżej wymienionych celach odbywać się będzie na podstawie zgody wyrażonej przez Panią/Pana, zgodnie z art. 6 ust. 1. lit. a) Rozporządzenia Ogólnego o Ochronie Danych Osobowych (dalej RODO). W ramach realizacji tych celów dane mogą być wykorzystane w procesie profilowania, którego celem jest jak najlepsze dopasowanie przesyłanych informacji do Pani/Pana potrzeb i zainteresowań (art. 6 ust. 1 lit. f RODO). Posiada Pani/Pan prawo dostępu do treści swoich danych oraz prawo ich sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, prawo do przenoszenia danych, prawo wniesienia sprzeciwu, a także prawo do wycofania zgody na przetwarzanie danych osobowych w dowolnym momencie. Skorzystanie przez Panią/Pana z tego prawa pozostaje bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania danych osobowych, które miało miejsce przed wycofaniem zgody. Przysługuje Pan/Pani prawo wniesienia skargi do Urzędu Ochrony Danych Osobowych, gdy uzna Pani/Pan, iż przetwarzanie danych osobowych Pani/Pana dotyczących narusza przepisy RODO. Informujemy, że zgoda na przetwarzanie danych osobowych do wskazanych powyżej celów może zostać wyrażona przez osobę, która ukończyła 16 lat. Pełna treść Polityki Prywatności dostępna jest tutaj.